Een tijdje terug hoorde ik deze uitspraak tijdens een interview met Jan Bommerez.

Wat mij betreft kan het zo op een tegeltje.

In organisaties en teams (en uiteraard ook in privé-relaties) is de onderlinge communicatie vaak een issue. Feedback geven vinden we moeilijk. Iedereen weet het maar niemand zegt het. Een gespannen sfeer. Roddelen bij de koffieautomaat.

We vinden van alles maar als het er op aan komt, houden we onze mond. 

Dr John Gottman is psycholoog en heeft onderzoek gedaan naar het geheim van succesvolle relaties. Hij maakt onderscheid tussen 4 soorten gif die teamrelaties wankel maken. Als deze gifsoorten allemaal frequent aanwezig zijn in een team, dan is dat een voorspeller van een hoop gedoe. Echt gepraat wordt er niet meer. In plaats daarvan zijn bijvoorbeeld de cynische grappen, onderlinge verwijten of ondermijnend gedrag tot de nieuwe norm verheven.

Natuurlijk wil je dit niet. Maar als het gebeurt, wat kun je dan doen?

Het begint met het herkennen en erkennen van de 4 soorten gif. Pas dan ontstaat de mogelijkheid om er iets aan te doen. Je kunt leren hoe je patronen die niet werken herkent. En je kunt leren hoe je een antigif toepast.

Welke soorten giftig gedrag zijn er volgens Gottman? 

1. Kritiek

Er wordt op de persoon gespeeld. Het gaat niet om wat iemand niet goed heeft gedaan, de persoon zelf wordt ter discussie gesteld. Er wordt beschuldigd, de tegenaanval wordt ingezet en je hoort woorden als altijd of nooit. 

2. Verdedigen 

Als er een conflict is dan hebben we vaak de neiging om onszelf te verdedigen. Echt helpen doet dit niet. Zinnen als dat is niet waa’ of ja maar… maken dat de ander zich niet begrepen voelt.

3. Obstructie 

Gotmann noemt dit stonewalling. Iemand onttrekt zich aan de relatie en reageert niet meer. Wegkijken, weggaan, niks meer zeggen zijn voorbeelden. In een mildere variant gaat het om aarzelen om te zeggen wat je denkt.

4.  Minachting

Dan gaat het om geen respect meer hebben voor de ander. Er worden sarcastische opmerkingen gemaakt, iemand wordt gekleineerd of er wordt gescholden.

Wat kun je nu doen als er sprake is van dergelijke soorten gif in een team (of relatie)? 

Ik heb getwijfeld of ik de tips gericht op een team, of juist persoonlijk zou schrijven. Ik denk dat ze meer spreken als ik ze persoonlijk maak. Je kunt ze als leidinggevende natuurlijk net zo goed gebruiken om je team te begeleiden.

Tip 1: Stel een vraag in plaats van dat je gaat klagen of beschuldigen (wil je me helpen om deze klus af te krijgen? in plaats van jij doet ook nooit iets).

Tip 2: Als je kritiek krijgt van iemand, luister dan goed naar wat er wordt gezegd en vraag je af op welke punten die persoon gelijk heeft. Spreek dat ook uit. Zo ontstaat er erkenning op de inhoud waardoor er ruimte blijft voor het gesprek.

Tip 3: Vraag je af wat iemand echt bedoelt te zeggen met zijn of haar kritiek en benoem dit ook.

Tip 4: Neem verantwoordelijkheid. Erken jouw rol en bijdrage in een bepaalde situatie. Vertel wat jouw aandeel is geweest en verwacht niet direct iets terug.

Tip 5: Het helpt als je bij het krijgen van kritiek bedenkt dat de ander dit doet omdat hij of zij om je geeft. Misschien wordt het niet altijd even tactisch gezegd maar doe er je voordeel mee. Je kunt natuurlijk wel zeggen dat je het op prijs zou stellen als die persoon het een volgende keer op een andere manier formuleert.

Tip 6: Zeg sorry als je merkt dat je er naast zit.

Tip 7: Maak het aanwezige gif bespreekbaar en spreek met elkaar af hoe jullie met elkaar om willen gaan in een bepaalde situatie.

Tip 8: Is de situatie heel gespannen? Neem (gezamenlijk) een time-out en kalmeer voordat je weer in gesprek gaat.

Het mooie is: als de één stopt met het gebruiken van giftig gedrag, dan stopt de ander ook. Want dit gif werkt alleen door als alle partijen giftig communiceren.

Hartelijke groet,

Gerry de Valk

Maak nader kennis met jezelf. Leer begrijpen hoe jij op je krachtigst bent. Hoe jij als manager, teamcoach of professional het verschil kunt maken. Want weten wat je talenten en drijfveren zijn, helpt je bij het maken van jouw eigen plan. En zorgt ervoor dat je koersvast en met energie in het leven staat. Maar het allerbelangrijkste: dat je kunt staan voor wat je te doen hebt en krachtige keuzes kunt maken. Voor jezelf, voor je team en voor je organisatie. Ik help je graag! Mijn e-book  ’talenten en drijfveren’ helpt je bijvoorbeeld om erachter te komen wat de jouw zijn. Zodat jij krachtige keuzes kunt gaan maken. Je downloadt ‘m hier, gratis.