Google op het woord leiderschap en je hebt 3.640.00 resultaten. Leiderschap is best wel een thema. Leiders moeten dienend, directief, coachend, lerend, moedig, persoonlijk of informeel zijn. Leiders moeten luisteren, invoelend, respectvol, daadkrachtig en besluitvaardig zijn. Er zijn goede leiders en nog veel meer slechte leiders. Er zijn bazen die geen leiders zijn en leiders die geen bazen zijn.

Ik hoor het mijn moeder nog verzuchten (we hadden thuis een aannemersbedrijf met personeel) als er gedoe met één van de medewerkers was: “altijd heeft de baas het gedaan, ook als hij het niet gedaan heeft”.

Dus volgen we als leidinggevenden trainingen tot we erbij neervallen, leren we alles over hoe we leiding moeten nemen, hoe we onze teams in hun kracht zetten en hoe we de verantwoordelijkheid kunnen nemen waardoor we een echte leider kunnen zijn.

Maar wat ik me wel eens afvraag: hoe zit het met die andere kant? Met degenen die leiding ontvangen? 

Want soms lijkt het ook wel alsof er niets zo fijn is dan te mopperen over de baas. Die er niks van snapt. We kunnen maar niet begrijpen hoe hij of zij ooit leidinggevende is geworden. Laat staan dat we van plan zijn om echt naar deze leidinggevende te luisteren. Ben je betoeterd.

Daarmee lijkt de verantwoordelijkheid voor goed leiderschap alleen bij de leider te liggen. En slecht leiderschap is de schuld van de leider. Terwijl er op zijn minst sprake is van wederzijdse afhankelijkheid. Goed leiderschap floreert ook door degenen die leiding ontvangen. Slecht leiderschap idem dito. Daarmee wordt leiderschap een gedeelde verantwoordelijkheid. Er zijn leiders nodig die verantwoordelijkheid willen nemen. En er zijn mensen nodig die bereid zijn om te volgen.

Voor de duidelijkheid, leiderschap gaat niet alleen over degene die in hiërarchische zin de leiding heeft. Het gaat ook over zelforganiserende teams waar bepaalde rollen zijn verdeeld. Om dan je rol goed uit te kunnen voeren is leiderschap nodig, maar ook medewerkers die bereid zijn om te volgen.

Het kan ook die collega zijn die over een bepaald onderwerp meer weet. Of die meer ervaring heeft. Hoe vaak gebeurt het niet dat we in teams die verschillen juist willen elimineren? Want stel je voor iemand zijn of haar hoofd boven het maaiveld uitsteekt, dat kunnen we niet hebben toch? Wie denk je wel dat je bent?

Leiderschap alleen beoordelen vanuit het perspectief van de leider is niet voldoende. Er zijn ook medewerkers nodig die bereid zijn om zich te laten leiden. Die, in plaats van alleen maar te mopperen over hun leidinggevende die er toch niets van begrijpt, ook kritisch naar zichzelf durven kijken in hun rol als volger. Pas dan neem je gezamenlijk verantwoordelijkheid.

Daarom 10  tips voor goed volgerschap:

• Wees nieuwsgierig en bereid om te leren.
• Durf onafhankelijk van anderen een mening te vormen.
• Geef op een constructieve manier kritiek als je het met bepaalde plannen niet eens bent.
• Ga niet achter ruggen om je gelijk halen maar communiceer transparant.
• Wees je bewust van je eigen verantwoordelijkheid en doe er ook iets mee.
• Begrijp dat goed leiderschap om goed volgerschap vraagt en andersom. Er is sprake van wederkerigheid.
• Wees betrouwbaar.
• Support goede ideeën en help actief om deze verder te brengen.
• Stap niet in de rol van slachtoffer maar bedenk wat kan ik bijdragen om hier een succes van te maken?
• Weet op welke manier je goed kunt samenwerken met je leidinggevende en de collega’s in je team.

Misschien wordt het tijd voor leiderschapstrainingen waar de medewerkers ook bij zijn?

Hartelijke groet,

Gerry de Valk