Alarmerend personeelstekort in de zorg. 

Zorg komt komende jaren honderdduizend werknemers tekort. 

Hoge werkdruk in de zorg leidt tot hoog ziekteverzuim. 

Verloop personeel bedreigt het voortbestaan van zorginstellingen. 

Zomaar een aantal krantenkoppen van de afgelopen weken. Vrolijk word je er niet van. Als buitenstaander denk je waarschijnlijk niet; “kom, laat ik eens voor een fijne loopbaan in de zorg gaan.” Het klinkt allemaal zo wanhopig. En wanhoop trekt niemand aan.

Zorgorganisaties doen hun stinkende best om nieuwe medewerkers te werven. Alleen, er staan bijna 30.000 vacatures open. Jaarlijks vertrekken 80.000 medewerkers uit de zorg. Hoe selectief kun je dan nog zijn? Roosters die er uitzien als een grote gatenkaas vragen om snelle oplossingen. Waardoor er concessies worden gedaan aan de kwaliteit. Met stagiaires of door medewerkers aan te nemen die je voorheen ammenooitniet had aangenomen. Maar ja, wat moet je?

Er wordt gevochten om die enkele kandidaten die het uitzendbureau nog heeft. De loonkosten gaan gierend uit de pas lopen.

Of er wordt gevochten om die paar kandidaten die het uitzendbureau nog in de aanbieding heeft. Moge de hoogste bieder winnen. Waardoor de loonkosten gierend uit de pas gaan lopen.

Het is knip- en plakwerk. Begrijpelijk misschien, maar het probleem wordt alleen maar groter. Want als iedereen maar naar binnen wordt gesleurd onder het mom van ‘dan hebben we tenminste handen aan het bed of dan is in ieder geval het rooster voor deze week weer rond’, dan geeft dat tegelijkertijd het signaal af dat professionaliteit of deskundigheid niet zo belangrijk is.

Wat doet een dergelijke uitstraling met een komende generatie die misschien wel voor de zorg zou willen kiezen? Voor families die hun geliefde in deskundige handen wil kunnen achterlaten? Continu horen en lezen dat het veel kommer en kwel is in de zorg doet geen goed, zoveel is zeker.

Zou je juist dan niet heel kritisch moeten willen zijn? Veel tijd en aandacht besteden aan een zorgvuldige selectie en daardoor laten zien dat je de deskundigheid van je personeel buitengewoon serieus neemt? Nee, niet iedereen kan bij ons komen werken. Je moet echt wel iets kunnen. Ik ben er van overtuigd dat juist een dergelijk imago extra mensen aantrekt. Mensen willen graag bij het winnende team horen.

Zou je juist nu niet moeten laten zien dat je de deskundigheid van je personeel serieus neemt?

Zeker, ik zie veel goede dingen gebeuren als het gaat om het werven van nieuw zorgpersoneel. Extra opleiding- en ontwikkelmogelijkheden, contracten die meer uren bieden, het bieden van kansen aan zij-instromers. Maar ook voor die laatste groep geldt: wees extreem goed in de begeleiding van deze medewerkers, laat ze niet verzuipen nadat ze binnen zijn gehaald.

Kijk kritisch naar de kwaliteit van het leiderschap in de organisatie. Medewerkers verlaten niet hun baan, ze verlaten hun manager. Aandachtspunten waar je naar kunt kijken, zijn bijvoorbeeld:

• Medewerkers die afgebrand raken omdat ze structureel te hard moeten werken. Heb je oog voor de extra uren die medewerkers maken?
• Medewerkers die aangeven dat er geen oog en oor is voor hun kwaliteiten en behoeften. Hoe vanzelfsprekend zijn coaching en individuele ontwikkeling voor medewerkers? Niet omdat ze niet functioneren, maar juist om ze nog beter te laten functioneren?
• Medewerkers die goed zijn in hun vak willen samenwerken met goede professionals. Als er concessies worden gedaan aan de kwaliteit of de verkeerde medewerkers krijgen promotie dan is dat dodelijk voor de motivatie.
• Is een afspraak ook echt een afspraak? Te beginnen bij de leidinggevende. Als de baas zich immers al niet aan de afspraken houdt, waarom zouden medewerkers dat dan wel moeten doen?
• Is er ruimte voor plezier, het vieren van successen en schouderklopjes.

Het werven van nieuwe medewerkers is en blijft de komende jaren een grote uitdaging. Mijn advies? Hou op met dweilen met de kraan open. Zorg dat de achterdeur zoveel mogelijk dicht blijft om te voorkomen dat goede medewerkers onnodig vertrekken. Durf afscheid te nemen van medewerkers die niet meer passen binnen de behoefte van de organisatie, maar zorg tegelijkertijd dat deze medewerkers graag bij je gewerkt willen hebben.

Vraag je bij ieder vertrek van een medewerker af of je dat had willen en kunnen voorkomen. Ken de reis die medewerkers door je organisatie maken van voor tot achter en bepaal of deze voldoende aansluit bij de cultuur van de organisatie. Zo niet, zorg dan dat het een reis wordt om nooit te vergeten.

Hartelijke groet,

Gerry de Valk

Medewerkers verlaten niet hun baan, maar hun manager.